• ҰЛАН
• 22 Мамыр, 2023

Ұялшақтық ұлдарға да жат емес

Қоғам көбінесе ашық, сенімді және батыл адамдарды бағалайды.  Экстраверт мінез-құлық иесіне артықшылық береді. Ал мұндай қасиеті жоқ ұлдар түрлі деңгейде буллингке ұшырайды. Интроверт – сыртқы фактордан гөрі өзінің ойы мен сезіміне көбірек назар аударатын адам. Интроверт деген – тыныш, жалғыз әрекет еткенді жақсы көретін адамдарға берілген ғылыми атау.

Интроверттерді ұялшақ немесе әлеуметтік ортаға бейімделе алмайды деп санайды. Көптеген интроверт адам қабі-летті, олар жалғыз жүріп-ақ көп іс тындыра алады. Бар болғаны олар мұны экстраверттерге қарағанда басқаша жасайды. Интроверттер үлкен басқосулардан гөрі бірнеше жақын досымен кездесіп, тереңірек мағыналы әңгімелесуді ұнатады.

Интроверт ұлдар әлсіз, ұялшақ деген таптаурын түсінік қалыптасқан. Бұл стереотиптер зиянын тигізіп, ұлдардың ішкі ойын толық көрсетуіне кедергі келтіруі мүмкін. Мектеп интроверт ұлдар үшін қиын орта болуы мүмкін. Топтық жұмысқа немесе көпшілік алдында сөйлеуге негізделген сыныптағы іс-әрекеттер интро-верттерге қиын соғады. Олар өз бетінше жұмыс істеуді немесе ойын жазбаша білдіруді құп көреді. Сонымен бірге, мұғалімдердің сабақ өткізу барысындағы кейбір методикасын ұнатпай, сол үшін де өзін көрсете алмай қалады. Интроверт балалар кездесетін бірқатар мәселе бар.

Басқалардың түсінбеуі. Интроверт ұлдарды достары, мұғалімдері, тіпті, ата-анасы да дұрыс түсінбеуі мүмкін. Тыныш мінезі, ұялшақтығы оларды әлсіз деп қабылдауға итермелеуі мүмкін. Бұл, әсіресе, психикалық денсаулық бойынша күрес үстінде жүрген балаларға зиянын тигізеді.

Қолдау тапшылығы. Интроверт ұлдар өз ортасында өркендеп, даму үшін қажетті қолдауға зәру. Мұғалімдер мен ата-аналар мұндай балалардың күшті жағын елемей қалуы, олардың жетістікке жетуіне мүмкіндік бермеуі мүмкін.
Интроверт ұлдардың экстраверттерден кем түспейтінін мойындау маңызды. Шындығында, шығармашылық, интроспекция және эмпатияны қоса алғанда, интроверттердің бойында көпте-ген құнды қасиеті болады. Осы күшті тану және бағалау арқылы біз интроверт ұлдарға өзін көбірек қолдау және сенімді сезінуге көмектесе аламыз.

Егер ұлыңыз интроверт болса, оған қолдау көрсету үшін бірнеше кеңес бергім келеді:

Оның шекарасын құрметтеңіз: интроверттерге көңілін тыныштандыру үшін жалғыз уақыт өткізу қажет болуы мүмкін. Ұлыңыздың жалғыз істейтін әрекеттерін құрметтеңіз және өзіне тиесілі нәрсені жасай алмай қалса, көмектесуге бас салып кіріспеңіз.

Әлеуметтік мүмкіндігін қамтамасыз етіңіз: интроверттер тыныш әрекет етуді қалайтын болса да, әлеуметтік ортада оның орны маңызды. Ұлыңызды белгілі бір хоббиге немесе үйірме сияқты қалауына сәйкес келетін қоғамдық іс-шараларға қатысуға шақырыңыз.

Айдар тақпаңыз: ұлыңызды ұялшақ немесе қоғамға жат деп айтудан аулақ болыңыз. Бұл белгілер шектеу болуы мүмкін және бірдеңе дұрыс емес сияқты сезінуі мүмкін. Оның орнына күшті жағына назар аударыңыз және әлеуметтік дағдыларын дамытуға ынталандырыңыз.

Әлеуметтік дағдыларды үйретіңіз: интроверттер экстраверттер сияқты ашық болмаса да, күшті әлеуметтік дағдыларды дамыта алады. Балаңызға сөйле-суді, мұқият тыңдауды және басқаларға жанашыр болуды үйретіңіз.

Құмарлығын табуға талпындырыңыз: интроверттер жазу, өнер немесе музыка сияқты интроспекцияға және шығармашылыққа мүмкіндік беретін салаларда жақсы жетістікке жете алады. Ұлыңызды құмарлығын табуға шақырыңыз және оны жүзеге асыруға қолдау көрсетіңіз.

Қорғаңыз: Егер ұлыңыздың мектебі немесе әлеуметтік ортасы интроверт тұлғаларды қолдамаса, оны қорғаңыз және тұлғалық сипатын бағалайтын және құрметтейтін орта табуға көмектесіңіз.

Интроверт болу әлсіздік емес екенін есте сақтаңыз; бұл жай ғана тұлғалық қасиет. Интроверт ұлыңызды түсіну және қолдау арқылы сіз оның дамуына және әлеуетін толық ашуға көмектесе аласыз.

Нұрлыхан ЖҰМАХАН

«Ұлан» газеті, №21
23 мамыр 2023 жыл